در شروع رابطه زناشویی، سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می‌شود و فشارخون مقداری بالا می‌رود. البته این اتفاق دلیل نمی‌شود که برقراری رابطه زناشویی برای افراد مبتلا به فشارخون خطرناک باشد، مگر اینکه فشار تحت‌کنترل نباشد و خیلی بالا برود.

تاثیر فشارخون بر رابطه زناشویی
با افزایش شیوع چاقی و زندگی ماشینی، روز به روز آمار مبتلایان به بیماری فشارخون بالاتر می‌رود؛ طوری که حتی سن بروز آن به زیر 30 سال هم رسیده است. فشارخون بالا «قاتل خاموش» نامگذاری شده چون به‌تدریج و بدون هیچ علامتی به ارگان‌های بدن آسیب می‌‌رساند و در نهایت آنها را از کار می‌اندازد. این بیماری نه‌تنها باعث گرفتگی رگ‌های قلب و مغز می‌شود، که عروق آلت تناسلی را نیز تنگ و خونرسانی به آن را دشوار می‌‌کند. به این ترتیب فرد دیگر قادر نخواهد بود روابط زناشویی سالمی را تجربه کند. با توجه به پایین آمدن سن ابتلا به این بیماری، چنین عارضه‌ای تهدیدی جدی برای زندگی زناشویی محسوب می‌شود. از طرفی، برخی داروهای فشارخون هم توانایی جنسی را کاهش می‌دهند. پس چاره کار چیست؟

دکتر آتوسا مصطفوی، متخصص قلب و عروق و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران پاسخ می‌دهد.

فشارخون چگونه تعریف می‌شود و چه علائمی دارد؟
اگر فشارخون سیستولی بین 12 تا 14 و فشارخون دیاستولی بین 8 تا 9 باشد، فرد در مرحله قبل از بیماری فشارخون قرار دارد، اما اگر فشار سیستولی بالای 14 و فشار دیاستولی بالای 9 باشد، فرد به پرفشاری‌خون مبتلا شده است. فشارخون بالا ممکن است با علائمی همچون سردرد و سرگیجه همراه باشد اما این بیماری در اغلب موارد علامتی ندارد و بسیاری از افراد به دلیل اینکه سابقه فشارخون یا سردرد و سرگیجه ندارند، به این موضوع توجه نمی‌کنند، اما بدن به فشارخون بالا عادت می‌کند و این بیماری خیلی موذیانه ارگان‌های بدن را از کار می‌اندازد بنابراین همه افراد باید هر چند وقت یک بار فشارخون خود را اندازه بگیرند و منتظر بروز علائم نباشند.

 پایین یا بالا بودن بیش از حد فشارخون چه تاثیری بر روابط زناشویی می‌گذارد؟
فشارخون پایین معمولا بر روابط زناشویی تاثیر نمی‌گذارد، به‌خصوص اگر سرشتی باشد و علامت خاصی ایجاد نکند، اما فشارخون بالا همان‌طور که به مرور زمان باعث تنگ شدن رگ‌های قلب می‌شود، عروق آلت تناسلی را نیز تنگ می‌کند و باعث بروز اختلال نعوظ در آقایان و خشکی واژن خانم‌ها می‌شود، بنابراین آقایان بیشتر در خطر هستند زیرا اختلال نعوظ فرد را از لحاظ جنسی کاملا ناتوان می‌‌کند اما خشکی واژن را می‌توان با مصرف ژل‌های روان‌کننده کاهش داد. البته میزان تاثیر فشارخون بر توانایی جنسی افراد مختلف، تفاوت دارد و بروز این اختلال‌ها زمان‌بندی مشخصی ندارد؛ بعضی افراد خیلی سریع و بعضی دیگر چند سال بعد از ابتلا به فشارخون دچار این مشکلات می‌شوند.

 آیا برقراری رابطه زناشویی برای افراد مبتلا به بیماری فشارخون می‌تواند خطرناک باشد؟
در شروع رابطه زناشویی، سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می‌شود و فشارخون مقداری بالا می‌رود. البته این اتفاق دلیل نمی‌شود که برقراری رابطه زناشویی برای افراد مبتلا به فشارخون خطرناک باشد، مگر اینکه فشار تحت‌کنترل نباشد و خیلی بالا برود، اما افراد با فشارخون کنترل شده هیچ مانعی برای برقراری این روابط ندارند.

 آیا داروهای فشارخون باعث بهبود ناتوانی جنسی می‌شوند یا آن را تشدید می‌کنند؟
همه داروهای فشارخون بر توانایی جنسی تاثیرگذار نیستند، بلکه فقط بتابلوکرها و داروهای ادرارآور می‌توانند چنین تاثیری داشته باشند. بتابلوکرها سیستم عصبی سمپاتیک (SNS) را مختل می‌کنند. این سیستم بخشی از سیستم عصبی خودگردان است که به تنظیم متابولیسم پایه کمک می‌کند. داروهای ادرارآور نیز حجم مایع درون خون را کم می‌کنند و خونرسانی به آلت را کاهش می‌دهند، بنابراین فقط در صورتی باید از این داروها استفاده کرد که بیمار واقعا به آن نیاز داشته باشد؛ مثلا افرادی که علاوه بر فشارخون، به بیماری قلبی مبتلا هستند، مجبورند از این داروها استفاده کنند. این بیماران اگر دچار مشکلات جنسی شوند، می‌توانند تحت‌نظر پزشک از داروهای تقویت‌کننده قوای جنسی استفاده کنند، اما اگر فقط بیماری فشارخون مطرح باشد، هیچ لزومی ‌ندارد حتما از این داروها استفاده شود.

 
آیا مصرف داروهای تقویت‌کننده قوای جنسی برای افراد مبتلا به فشارخون خطرناک است؟
مصرف همزمان داروهای تقویت جنسی مانند «ویاگرا» همراه با داروهای فشارخون معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما بیمارانی که علاوه بر فشارخون دچار مشکلات قلبی هستند، باید بدانند که مصرف همزمان داروهای تقویت جنسی با داروهای قلبی حاوی نیترات می‌تواند باعث افت فشار مرگبار شود؛ حتی اگر این داروها با 48 ساعت فاصله از هم مصرف شوند.

 به جز فشارخون، کدام مشکلات قلبی با عوارض ناتوانی جنسی همراه هستند؟
بیشتر بیماری‌های قلبی از جمله ضعف ماهیچه‌ها و گرفتگی رگ‌های قلب و... تا حدود زیادی می‌توانند بر توانایی جنسی تاثیر بگذارند. البته بیشتر از اینکه اختلال‌های قلب عامل این ناتوانی باشد، داروهای قلبی بر این موضوع تاثیرگذارند. بعضی افراد نیز با اطلاع از بیماری خود دچار افسردگی می‌شوند و همین افسردگی توانایی جنسی را مختل می‌‌کند. در این صورت با درمان افسردگی، مشکل جنسی نیز برطرف خواهد شد.

نگاه متخصص کلیه و فوق‌تخصص اندویورولوژی
دکتر محمد حسین سلطانی/عضو هیات‌علمی ‌دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

تاثیر داروی فشارخون بر رابطه زناشویی
بیماری فشارخون عامل مستقیم ناتوانی جنسی محسوب نمی‌‌شود، بلکه در کنار سایر بیماری‌های زمینه‌ای از جمله دیابت، چربی‌خون بالا، نارسایی کلیوی و... می‌تواند احتمال بروز این عارضه را افزایش دهد. همه این موارد به‌تدریج باعث ایجاد پلاک‌های چربی در عروق و تنگ شدن آنها می‌شوند. تنگی عروق نیز خونرسانی به بافت‌های بدن از جمله آلت تناسلی را کاهش می‌دهد و نعوظ را مختل می‌‌کند. البته بیشتر از اینکه خود فشارخون خطر بروز ناتوانی جنسی را افزایش دهد، داروهای ضدفشار باعث اختلال نعوظ و عوارض جنسی می‌شوند؛ به‌خصوص داروهایی که روی سیستم سمپاتیک مرکزی تاثیرگذارند؛ از جمله «متیل‌دوپا»، «کلونیدین» و «رزرپین». این داروها همچنین باعث افزایش میزان پرولاکتین (هورمون محرک ترشح شیر) در خون می‌شوند و میل جنسی را کاهش می‌دهند. علاوه بر این، در موارد بسیار معدودی ممکن است با عارضه پریاپیسم (نعوظ دردناک و مداوم) همراه شوند. برای رفع این حالت اگر فرد به درمان‌های موضعی جواب ندهد، باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد. در حال حاضر، از این داروها کمتر استفاده می‌شود، به‌خصوص «متیل‌دوپا» که اکنون فقط برای خانم‌های باردار دچار فشارخون به کار می‌رود.
داروهای ضدفشارخون از نوع بتابلوکر مثل «آتنولول» و «ایندرال» و همچنین داروهای ادرارآور مثل «هیدروکلروتیازید» نیز ممکن است با درجاتی از ناتوانی جنسی همراه باشند، گرچه میزان تاثیرگذاری آنها بر توانایی جنسی لزوما به دوز مصرفی، تعداد دفعات مصرف دارو و طول دوره درمان بستگی ندارد. به عبارتی، فرد ممکن است با مصرف کوتاه‌مدت آنها نیز دچار عوارض جنسی شود. البته داروهای ضدفشارخون طیف بسیار گسترده‌ای دارند و همه آنها باعث ناتوانی جنسی نمی‌شوند. مثلا داروهایی مانند «کاپتوپریل» و «لوزارتان» معمولا با بهبود فعالیت جنسی همراه هستند. بنابراین اگر بیمار همزمان با فشارخون دچار ناتوانی جنسی است، باید از این داروها استفاده کند. مصرف داروی «آتورواستاتین» نیز در کسانی که دچار چربی و فشارخون بالا هستند، نه‌تنها به اصلاح وضعیت چربی‌خون و سلامت عروق کرونر کمک می‌کند بلکه باعث بهبود توانایی جنسی هم می‌شود.
از سوی دیگر، بسیاری از افراد مبتلا به فشارخون بالا، دخانیات نیز مصرف می‌کنند. این در حالی است که دخانیات و الکل احتمال بروز عوارض جنسی را افزایش می‌دهد. سیگار باعث انقباض عضلات صاف عروق و نشت وریدی از عروق آلت تناسلی می‌شود. مکانیسم اصلی توانایی جنسی و ارگاسم نیز به تجمع خون وریدی در آلت تناسلی وابسته است بنابراین وقتی عروق دچار نشت می‌شوند، نعوظ تداوم پیدا نمی‌کند. الکل هم باعث انقباض عروق مرکزی و انبساط عروق سیستمیک می‌شود و زیاده‌روی در مصرف آن به کبد آسیب می‌رساند. اختلال کبدی هم خود باعث کاهش ترشح هورمون تستوسترون، افزایش استروژن و اختلال جنسی می‌شود.

چگونه از عوارض جنسی فشارخون پیشگیری کنیم؟
برای درمان و پیشگیری از ناتوانی جنسی در افراد مبتلا به فشارخون باید به تمام عوامل خطر توجه کرد. به عبارتی، فقط با درمان فشارخون بالا نمی‌توان از عوارض جنسی آن جلوگیری کرد. از طرفی، خیلی از موارد ناتوانی جنسی علت مشخصی ندارند و نمی‌توان راهکار یکسانی برای پیشگیری از آنها ارائه داد. با این حال، کنترل بیماری‌های زمینه‌ای از جمله فشارخون، چربی‌خون و دیابت در کنار اصلاح شیوه زندگی، تغذیه مناسب، افزایش فعالیت بدنی و ترک الکل، دخانیات و موادمخدر می‌تواند به بهبود وضعیت باروری و پیشگیری از عوارض جنسی کمک کند.

مصرف ویاگرا فرهنگ می‌خواهد!
اگر فرد مبتلا به فشارخون به مرحله ناتوانی جنسی رسیده باشد، برگشت این وضعیت کمی دشوار خواهد بود. در این موارد می‌توان تحت‌نظر پزشک از داروهای تقویت‌کننده جنسی مثل «تاداگرا»، «ویاگرا» و «واردنافیل» استفاده کرد، اما کسانی که در 1 تا 2 سال اخیر سابقه سکته مغزی یا قلبی داشته‌اند و افرادی که دچار فشارخون خیلی بالا یا خیلی پایین می‌شوند، نباید از داروهای تقویت‌کننده جنسی مانند ویاگرا استفاده کنند زیرا این داروها فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک را تشدید می‌کنند و ممکن است باعث سکته مجدد شوند. برای مصرف آنها اول از همه باید وضعیت و فشارخون بیمار کنترل شود. علاوه بر این، بیمار باید فرهنگ استفاده از این داروها را داشته باشد یعنی بداند که چه مقدار دارو را چه زمانی مصرف کند. زیاده‌روی در مصرف داروهای تقویت‌کننده جنسی خود می‌تواند باعث مشکلات قلبی و حتی نعوظ دردناک و مداوم ‌شود.
منبع:سیمرغ